Göksel ÇAY, Emrah Kapulu

Türkiye

Öz: Yapıların dokümantasyonu hem eski eserlerin belgelenmesi sürecinde hem de mevcut yapıların yeniden projelendirilmesinde önem arz etmektedir. Hem proje süreçleri için hem de mimarlık tarihi kapsamında hazırlanan projelerde farklı ölçüm ve projelendirme teknikleri kullanılmaktadır. Farklı tekniklerin bir araya getirilerek projelendirme sürecinin hızlandırılması amacıyla, modern ve geleneksel metotlar birlikte kullanılmıştır. Bu hibrit çalışma metodu, Aslı Mimarlık bünyesinde hazırlanmış Ayasofya
Bahçesi zemini(1) ve Ayasofya Bahçesi Fossati duvarları(2) rölöve- restorasyon projeleri kapsamında kullanılmıştır. Ayasofya Bahçesi zemini ve Fossati duvarlarının belgelenmesi sürecinde, ziyaretçilerin yoğun olduğu Ayasofya’da ölçümlerin hızlı tamamlanabilmesi için ziyaretçi yoğunluğunun az olduğu zamanlarda, renksiz 3B lazer tarama yöntemi tercih edilmiştir. 3B lazer tarama yöntemi, hata payı düşük veriler elde edilmesine olanak sağlamıştır. Çalışma sahasında farklı ölçüm istasyonlarından elde edilen ölçüm verileri dijital ortama aktarılmıştır. Aktarılan veriler gerekli işlemler yapılarak birleştirilmiş, zemin ve duvarların 3B nokta bulutu oluşturulmuştur. Nokta bulutu verilerinden ihtiyaç duyulan plan-kesit-görünüş düzlemlerinin ortofotoları hazırlanmıştır. Elde edilen verilerin renksiz olması ve çevresel engellerden kaynaklı eksik bilgilerin tamamlanması için zemin ve duvarların belgelemesinde geleneksel rölöve yöntemleri ve sıralı fotoğraflama yöntemi kullanılmıştır. Sayısal ortam çalışma safhasında, nokta bulutundan oluşturulmuş ortofotolar altlık olarak değerlendirilmiş ve diğer yöntemlerden elde edilen verilerle birlikte birleştirilerek kolajlar hazırlanmıştır. Kolajlar, yüzeydeki bozulmaların ve malzeme değişimlerinin doğru tespit edilmesini sağlamıştır. Hazırlanan altlık dosyaları üzerinden belgeleme çizimleri oluşturulmuş, sahada kontrolleri yapılarak onay sürecine geçilmiştir. Modern ve geleneksel belgeleme tekniklerinin bir arada kullanılması proje sürecinde oluşabilecek sorunlar için bir çözüm önerisi olarak kullanılmış ve proje sürecinin yönetilmesinde etkili bir yöntem olarak değerlendirilmiştir. (1-Bu proje; İstanbul IV. Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunun 06.03.2019 tarih ve 6708 sayılı kararınca onaylanmış, İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ile İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü tarafından uygunluğu belirtilmiş, ana yüklenici firması Özbersan İnşaat ve Tic. Ltd. Şti., alt yüklenici firması Aslı Mimarlık San. ve Tic. Ltd. Şti. olan 10919 numaralı projedir.) (2-Bu proje; İstanbul IV. Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunun 02.06.2021 tarih ve 8144 sayılı kararınca onaylanmış, İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü ile İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğü tarafından uygunluğu belirtilmiş, ana yüklenici firması Özbersan İnşaat ve Tic. Ltd. Şti., alt yüklenici firması Aslı Mimarlık San. ve Tic. Ltd.Şti. olan 763074 numaralı projedir.)
Anahtar Kelimeler: Modern Teknikler, Geleneksel Teknikler, Hibrit Teknikler, 3B Lazer Tarama, Ortofoto, Nokta Bulutu, Fossati Duvarlar