EĞİTİM MEKANLARINDA ÇOCUK ODAKLI TASARIM YAKLAŞIMLARI: ROSTROPOVIÇLER BAĞÇA ANA OKULU PROJESİ ÖRNEĞİ
Aleyna KAYA1, Göksel ÇAY2, Özgür ÇELEN3
1İç Mimar, Aslı Mimarlık, Tasarım Merkezi, ORCID: https://orcid.org/0009-0003-9579-2556, aslimimarlik@gmail.com
2Mimar, Aslı Mimarlık, Tasarım Merkezi, ORCID: https://orcid.org/0009-0001-9085-0644, aslimimarlik@gmail.com
3Peyzaj Mimarı, Aslı Mimarlık, Tasarım Merkezi, ORCID: https://orcid.org/0009-0001-4551-1352 aslimimarlik@gmail.com
Özet: Mekânlar, insanların ihtiyaç ve isteklerinin çeşitli fonksiyonlarla karşılanmasını sağlayan yaşam alanlarıdır. Çocuklar için ise zamanlarının büyük bir kısmını geçirdikleri eğitim yapılarının mekânları oldukça önemlidir. Bu bağlamda araştırma için Aslı Mimarlık tarafından tasarlanan Rostropoviçler Bağça Ana Okulu projesi örneklem olarak seçilmiştir. Proje, Azerbaycan’ın Bakü kentinde Rostropoviç Müzesi ile sınıra sahip 2 katlı yapının mimari, iç mimari ve peyzaj tasarımını kapsamaktadır. Projenin ana amaçları Rostropoviç Müzesi ile bağ kurmak, peyzaj alanlarını ortak kullanım alanı yaparak keyifli bir yaya geçiş alanı oluşturmak, çocuklar için sosyalleşme ve doğa ile bağlantılı bir oyun alanı yaratmak, eğitimi ve eğlenceyi bir arada tutmak ve bütüncül bir yaklaşımla iç ve dış mekân arasındakini bağlantının amaçlar ve fonksiyonlar odağında tasarlanmasını sağlamaktır. Projenin iç mekânlarına, çocuklar için birçok fonksiyona hizmet etmesi amacıyla ergonomi, güvenlik, düzenli mekân organizasyonu, mobilya, renk, malzeme, doku gibi etmenlerle çok yönlü bir yaklaşım gösterilmiştir. Bu bağlamda çocukların öğrenme, hayal etme, yaratıcılık, çoklu duyularına olumlu etki etme, merak, aktivite ve oyun gibi fiziksel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişimlerini destekleyici tasarımların yapılması ön plana çıkarılmıştır. Öncelikle iç mekânlar oyun odaları, oyun meydanı, atölye sınıfları, uyku odası, yemekhane, revir, tuvaletler, çalışanlara ait odalar ve teknik odalar gibi fonksiyonları barındırmaktadır. İç mekânlarda doğal aydınlatma ve havalandırma gibi konfor koşullarına dikkat edilmiştir. Ayrıca çocuk odağında yumuşak, eğrili yüzeyler ve formlar kullanılmıştır. Renk, malzeme ve doku olarak ise doğal ve hijyenik malzemelerle sağlığa önem verilirken sarı, turuncu ve yeşil renklerinin tonlarının kullanılmasıyla canlılığa ve yaratıcılığa katkı sağlanmıştır. Mobilyalarda aynı hassasiyetle tasarlanarak ve seçilerek ergonomik, hafif, sivri kenarlı olmayan ve doğal malzemeli elemanlar olarak yerleştirilmiştir. Devrilme, yaralanma gibi olumsuz etkilere karşı önlemler alınmıştır. Projenin peyzaj alanı ise müze ile ilişkili etkinliklerin yapılması, çocuklara özel bahçe alanlarıyla ile oyun ve eğitimin devam etmesi, kentteki yoğun betonlaşmanın yerine sanat ve doğayla olan etkileşimin yeniden artması amacıyla tasarlanmıştır. Bu tasarımlar, arazinin çevresel koşullarına, yollar, eğitim alanları, yaşam alanları ve sirkülasyon rotaları gibi unsurlara uyumlu bir şekilde entegre edilmiştir. Böylece hem çocuklara hem de diğer kullanıcılara hitap eden kapsamlı bir peyzaj tasarımı yapılmıştır. Sonuç olarak çocukların keyifli ve güvenli hissedebileceği, gelişimlerine katkı sağlayan, düzenli ve dengeli aktivitelerin tamamını destekleyen, mekân algılarını genişleten tasarımlar yapılmıştır. Bu özelliklerin peyzajda da devam etmesiyle bütüncül yaklaşım kurulurken doğayla ve sanatla etkileşimle diğer kullanıcılarında dahil edilmesi sağlanmıştır. Böylece çocuklar odağında arazinin tümünü etkileyen kapsamlı bir proje gerçekleştirilmiştir. Projenin tasarım süreci devam etmektedir. İşverenin planlamasına göre sonraki aşamalara geçilecektir.
Anahtar kelimeler: Tasarım, İç Mimari, Peyzaj Mimarlığı, Çocuk, Eğitim Yapıları
